We doen allemaal natuurlijk ons uiterste best om zo goed mogelijk voor onze dieren te zorgen, maar vroeg of laat zullen we wel eens te maken krijgen met een zieke vis. Dit hoeft lang niet altijd erg te zijn en tot massale sterfte te leiden, mits we het probleem in een vroegtijdig stadium herkennen. We zullen op deze pagina de meest voorkomende aandoeningen en parasieten behandelen om identificatie makkelijker te maken. Maak indien mogelijk een duidelijke foto van aangetaste vissen en kom daarmee bij ons langs, dan zullen we u adviseren over het te volgen behandelprogramma. Houdt er bij het gebruik van medicijnen altijd rekening mee dat eventueel in het filter aanwezige actieve kool uit het filter verwijdert dient te worden aangezien kool de medicijnen uit het water filtert. Na gebruik van een medicijn kan de kool teruggeplaatst worden om de restanten van de medicijnen te verwijderen.

witte stip (Ichtyophthirius)

De meest bekende aandoening bij vissen is witte stip. Dit wordt veroorzaakt door de Ichtyophthirius parasiet. Het makkelijk te herkennen door de duidelijk met het blote oog te onderscheiden witte stipjes op het lichaam en de vinnen van de vissen. Witte stip kan zich explosief ontwikkelen en het is dus heel erg belangrijk in een vroeg stadium in te grijpen. Sporen van witte stip zijn eigenlijk aanwezig in bijna elk aquarium.  Gezonde vissen met een goede weerstand zullen er over het algemeen weinig last van ondervinden, maar ontstaat er stress (bijvoorbeeld het bijplaatsen van nieuwe vis, plotselinge daling van temperatuur of teveel rommelen in het aquarium), dan krijgt de parasiet de kans om zich, beginnende bij de zwakste vissen, te vermeerderen en van gastheer naar gastheer te springen. Als het aantal parasieten op een bepaald moment erg groot wordt, dan worden ook de gezonde vissen te grazen genomen die zelfs met hun goede weerstand niet bestand zullen zijn tegen het grote aantal parasieten.  De parasiet doorloopt een aantal stadia in zijn ontwikkeling. Op de huid wordt hij beschermd door de slijmhuid van de vis, maar we kunnen hem bestrijden in het uitzwemstadium, waar hij zich los van de vis bevindt. Voor de behandeling hebben we meerdere soorten medicijnen op voorraad. Ook is het aan te bevelen om de temperatuur een paar graden te verhogen om de ontwikkelingsstadia van de parasieten te versnellen zodat we ze sneller kunnen bestrijden.

Peperstip (Oodinium)

Oodinium komen we tegen in zowel zoet- als zeewater. Het is te herkennen aan een enorm aantal piepkleine stipjes die nog maar net afzonderlijk met het blote oog waarneembaar is. Vaak ziet het er een beetje uit alsof de vis met een dun laagje poedersuiker is bepoedert. Oodinium onderscheidt zich qua uiterlijk van witte stip doordat de stipjes vele malen kleiner zijn. Net als bij witte stip is de parasiet alleen te behandelen in het stadium dat hij zich los van de vis bevindt. Peperstip wordt over het algemeen het beste behandelt met een geneesmiddel dat koper bevat. Let er wel op dat de juiste dosering wordt gebruikt! Teveel koper is dodelijk voor de vissen en te weinig koper maakt de peperstip alleen maar resistent. Ook is het belangrijk om te weten dat kreeften en garnalen,veel schubloze vissen en meervallen koper erg slecht verdragen. Ook is koper in het zeewater absoluut dodelijk voor koralen en andere lagere dieren.

Flagellaten/Gatenziekte (Hexamita)

De gatenziekte wordt veroorzaakt door flagellaten van het type Spironucleus of Protoopalina. Onder bepaalde omstandigheden, die tot dusver nog niet definitief konden worden gespecificeerd, beginnen de in de darm van de vis levende flagellaten zich massaal te vermenigvuldigen. Ze concurreren met de vis om de beschikbare mineralen, die als gevolg daarvan aan een mineraaltekort begint te lijden. De vis probeert dit te compenseren door de benodigde mineralen uit het eigen kraakbeenweefsel te winnen. Daar de vis in het kopgedeelte over het meeste kraakbeenweefsel beschikt, vindt de afbraak voornamelijk aan de kop plaats, zodat daar gaatjes zichtbaar worden. Ondertussen verhuizen de flagellaten naar het dichtstbijzijnde lichaamsoppervlak. Omdat de ontstane gaatjes nu het dichtstbij gelegen lichaamsoppervlak vertegenwoordigen, zijn de flagellaten op de bodem van de gaatjes te vinden. Vroeger was men van mening dat de ziekte uitsluitend te wijten was aan de flagellaat. In werkelijkheid is het echter zo dat de gaten het gevolg zijn van een tekort aan mineralen én van een massale vermeerdering van de flagellaten. Lintwormen, draadwormen, vistuberculose en verkeerd voedsel kunnen eveneens gaten veroorzaken. Gatenziekte komen we met grote regelmaat tegen in discusaquaria. De aangetaste vissen worden vaak donker van kleur, krijgen doffe ogen en stoppen met eten of spugen het eten weer uit. De zieke vissen zullen over het algemeen lusteloos zijn en ze zonderen zich vaak af. Ook kunnen ze ineens met enorme snelheid schrikachtig door de bak schieten.

Uitpuilende ogen, Exopthalmus

Een van de ogen, of allebei, puilt opvallend ver uit de kop. Er zijn vele oorzaken van deze duidelijk zichtbare ziekte. In de meeste gevallen is de waterkwaliteit achteruit gegaan. Een controle van pH, KH, het CO₂-gehalte, ammonium, nitriet en nitraat is dringend noodzakelijk. Uit waarnemingen is gebleken dat een tekort aan vitaminen in het voer eveneens uitpuilende ogen kan veroorzaken. Controleer daarom of het voer de vissen genoeg afwisseling geeft. Toevoeging van extra vitaminen is vaak geen overbodige luxe. Het is ook mogelijk dat u met een virusziekte te maken heeft (dit komt vooral voor bij koudwatervissen als koikarpers). Als derde mogelijkheid is er misschien sprake van een bacteriële besmetting; de kans daarop bestaat vooral bij warmwatervissen. Verantwoordelijk zijn bacteriën uit verscheidene groepen.

Huidwormen (Dactyllogyrus)

Huidwormen parasiteren voornamelijk op de huid van de vis. Met zijn achterlijf zet de worm zich met vlijmscherpe haken vast in de huid van de vis. De wormen zijn vaak zeer beweeglijk en kunnen veel schade aan de huid van de vis toebrengen. Typisch gedrag bij besmetting is het pijlsnel door de bak heen schieten van de vis en het schuren tegen bodem, stenen en hout. Als verdedigingsmiddel gaat de vis meer slijm aanmaken het geen vaak zichtbaar is. Bij een infectie met huidwormen ontstaat ook vaak een secundaire infectie van bijvoorbeeld schimmels en bacteriën. Worminfecties zien we vaak in aquaria met een verslechterde waterkwaliteit en/of verzwakte vissen. Een gezonde vis met een goede weerstand rekent zelf wel af met een verdwaalde huidworm en is prima in staat om het aantal huidwormen in toom te houden. Problemen ontstaan pas (zoals bij de meeste parasieten) wanneer er vissen zijn die in een slechte conditie verkeren.

Kieuwwormen (Dactylogyrus)

Vinrot

Buikwaterzucht (bloat)

Neonziekte (Pleistophora hyphessobryconis)

Callamanus